bylina, geofit (G bulb), do 60 cm wys., liście szerokolancetowate lub równowąskie, z ciemnymi plamami, kwiatostany luźne, kwiaty purpurowe, dwie działki okwiatu odgięte ku górze, trzy pozostałe tworzą hełm, warżka 3-klapowa, jednobarwna lub z purpurowymi kropkami, wyraźnie sklepiona pośrodku, wskutek czego klapy boczne odgięte w dół, IV-VI, owocem torebka
lasy, zarośla, polany